Utwór A Wild, Wild Party z musicalu The Wild Party Andrew Lippy (nie mylić z napisanym niemal w tym samym czasie musicalem Michaela Johna LaChiusy pod dokładnie tym samym tytułem) to historia o przekornej, grzesznej ludzkiej naturze, przetwarzająca w komediowy sposób znane motywy biblijne. Zaczyna się – jak w Biblii – od opisu stworzenia świata,…
I’m Breaking Down – Ja mówię: pas!
Rzadko się zdarza, by ta sama piosenka pojawiła się w dwóch różnych musicalach. Tak jest w przypadku I’m Breaking Down. To utwór napisany przez Williama Finna do musicalu In Trousers, a później wykorzystany (z drobnymi modyfikacjami tekstu) także w jego Falsettos. Obie sztuki przedstawiają historię tej samej amerykańskiej rodziny, która staje przed wielką próbą, gdy…
Words Fail – Brak słów
Tytułowa postać z musicalu Dear Evan Hansen to chłopak, któremu niełatwo przychodzi komunikacja z ludźmi i werbalizacja własnych myśli. Przyznaje to sam w piosence Words Fail, której tytuł mówi, że słowa są zawodne, zdradliwe i nieszczególnie pomocne. Evan próbuje przeprosić tych, których oszukał, ale trudno mu znaleźć właściwe słowa, dlatego jego song skonstruowany jest nieco…
For Forever – W nieskończoność
Piosenka For Forever z musicalu Dear Evan Hansen to konfabulacja. Tytułowy Evan zmyśla, kłamie przed swoimi słuchaczami i przed sobą samym. Aby jednak móc złapać go na kłamstwie, trzeba najpierw dobrze przeanalizować jego słowa. Dlatego w tłumaczeniu tego songu szczególnie ważne jest oddanie treści oryginalnej wypowiedzi ze wszelkimi detalami, istotnymi dla fabuły musicalu i pozwalającymi…
Getting Married Today – Pobierzemy się dziś
Ten song z musicalu Company to jeden wielki sprawdzian dykcji. Stephen Sondheim, który za muzykę i teksty z Company otrzymał w 1971 roku nagrodę Tony – pisząc Getting Married Today (Pobierzemy się dziś) stworzył jedną z najszybszych piosenek w historii musicalu, jeśli idzie o tempo podawania tekstu. Jest to utwór na trójkę solistów i chór.…
Wykonawstwo polskich songów musicalowych z towarzyszeniem fortepianu i zespołu kameralnego jako forma popularyzacji gatunku
Ta niewielka książeczka o długim tytule powstała, jak deklaruje autor, celem przybliżenia czytelnikowi i upowszechnienia rodzimego dorobku musicalowego oraz dla zapełnienia luki na polskim rynku wydawniczym. Grzegorz Lewandowski zauważa: „Na łamach większości dostępnych wydawnictw i publikacji naukowych musical polski zazwyczaj jest ukazany przez pryzmat jego historycznych przeobrażeń, odniesień do opisów bądź szczegółowej analizy libretta, pomijając…
Kol ha-kawod – Szacunek
Słowa, które padają z ust Kazablana, brzmią dziś niepoprawnie politycznie. Tytułowy bohater znanego izraelskiego musicalu zgrywa maczo, przechwalając się bójkami w barze i rzekomymi podbojami miłosnymi. Na jego obronę trzeba jednak powiedzieć, że jako imigrant z Maroka w świeżo utworzonym Państwie Izraela należał do dyskryminowanej mniejszości. Nic więc dziwnego, że z rozrzewnieniem wspomina lata spędzone…
Nothing – Zero
Nothing z musicalu A Chorus Line to satyra na nieudolnie prowadzone lekcje tzw. method acting, czyli amerykańskiej wariacji na temat zbioru technik pracy aktora znanych jako system Stanisławskiego. Z tłumaczeniem tej piosenki wiąże się jedna podstawowa trudność: cały zawarty w niej dowcip opiera się na powtarzanym bez ustanku słowie „nothing”, czyli „nic”. Polski odpowiednik ma…
As Long As You’re Mine – Dopóki cię mam
Duet Elfaby i Fijera z musicalu Wicked zawiera w oryginalnej wersji językowej kilka ciekawych gier słownych. Jedną z nich jest: „I’ll make every last moment last” – obietnica zatrzymania ulotnych chwil na dłużej, oparta na dwuznaczności słowa „last” („ostatni” i „trwać”). To jeden z elementów, które postanowiłam za wszelką cenę ocalić w tłumaczeniu. Punktem wyjścia…
I Hate You – To podłe
To utwór bardzo wymagający zarówno dla wykonawcy, jak i dla tłumacza. Od wokalisty wymaga nienagannej dykcji i pokazania szerokiej palety emocji w zaledwie cztery i pół minuty. Dla tłumacza sporym wyzwaniem mogą okazać się strofy, w których Liz wykrzykuje ból, żal, złość i miłość za pomocą krótkich, sześciosylabowych zdań. Użytą tu stopę metryczną znamy z…
Santa Fe
Mam wrażenie, że Santa Fe z musicalu Newsies z roku na rok zyskuje na aktualności. Z każdym rokiem, ba, z każdą chwilą na całym świecie rośnie przepaść oddzielająca bardzo nielicznych bogaczy od bardzo licznej rzeszy ludzi biednych. Protest nowojorskich gazeciarzy przeciwko wyzyskowi (notabene wydarzenie historyczne z 1899 roku) to epizod ze wszech miar wart dziś…
Written in the Stars – Wyczytać można z gwiazd
Jako wielka admiratorka talentu kompozytorskiego sir Eltona Johna ucieszyłam się, kiedy zostałam poproszona o przetłumaczenie Written in the Stars – piosenki z musicalu Aida. Przy bliższym spojrzeniu na tekst okazało się, że jest pełen popowego banału i kiczowatych patetycznych wyznań o miłości po grób. Spodobało mi się jednak sformułowanie o próbie, na jaką bogowie wystawiają…
From Now On – Już od dziś
Przyjemna melodia, świetne chóry i harmonie wokalne, a do tego… tekst, który może nie jest zły, ale do wybitnych też nie należy. From Now On z musicalu The Greatest Showman – czyli piosenka o tym, że pieniądze to nie wszystko, a prawdziwych przyjaciół poznaje się w biedzie. Tu i ówdzie operuje niewyszukaną metaforą, z „hymnem…
Pure Imagination – Wyobraźnia
Tekst piosenki Pure Imagination z musicalu Willy Wonka i fabryka czekolady nie należy do szczególnie skomplikowanych i opiera się na jednym prostym chwycie: wszystko ma się rymować z „imaginacją”. Angielska końcówka „-ation” ze słowa „imagination” pochodzi z łaciny i jest używana w rzeczownikach określających proces, rezultat działania lub też stan, w jakim ktoś albo coś…
I Need to Know – Wiedzieć chcę
Kilka miesięcy przed polską prapremierą musicalu Jekyll & Hyde Franka Wildhorna (w 2007 roku) dokonałam przekładu piosenki śpiewanej przez tytułowego Jekylla – I Need to Know (Wiedzieć chcę). Jest urzekająco mroczna i daje wykonawcy pole do wspaniałego popisu wokalnego. A tłumaczowi na język polski przysparza kłopotu z powodu krótkich fraz wymuszających nieustanne użycie rymów męskich.…
Only Us – Nikt prócz nas
Mojemu tłumaczeniu Only Us z musicalu Dear Evan Hansen nadałam tytuł Nikt prócz nas – choć aż się prosi o Tylko my. Rzadko zdarza się, by zwrot anglojęzyczny miał po przełożeniu słowo w słowo na język polski taką samą liczbę zgłosek i rozkład akcentów jak w oryginale. Takim właśnie rzadkim przypadkiem są bliźniacze sformułowania „only…
Sunset Boulevard – Bulwar Zachodzącego Słońca
Do tego tekstu mam niemały sentyment. Tytułowy song z musicalu Bulwar Zachodzącego Słońca przetłumaczyłam latem 2004 roku. Pamiętam ten dzień. Lipiec, zielono, ja na schodach pod domem, a w ręku kartka, na której wypisałam m.in. takie słowa: „Świat się ponoć zmienił od tych dni / Gorączki złota, żądzy krwi, / Pierwszych zdobywców Ameryki, / Ale…